Basel III - de puzzelstukjes vallen op hun plaats

Wist u dat in juni 2021 de Basel III-regulaties van kracht zijn gegaan, waarin toegewezen goud als een risicovrije belegging wordt toegewezen? Deze recente Basel-III regulatie houdt in dat banken een onderpandratio van 85% moeten aanhouden voor niet-toegewezen goud. Wellicht klinkt het ietwat technisch, maar in dit artikel leg ik u graag uit waarom het Basel-III akkoord een geschenk uit de hemel is voor beleggers in goud en waarom de puzzelstukjes op hun plaats vallen.

Basel III

Basel III bestaat uit een reeks internationale voorschriften met betrekking tot de kapitaaltoereikendheid van banken, stresstesten en algehele marktliquiditeit. Veel van deze regels zijn direct na de financiële crisis van 2008 geïmplementeerd. Echter zijn er verschillende aspecten van het Basel III-akkoord die later in werking zijn getreden, namelijk op 28 juni 2021. Sindsdien geldt voor Europese banken dat goud een risicovrije Tier 1-asset is, waarbij het duurder wordt om niet-toegewezen goud te kopen en verkopen. Dit vanwege een zogenoemde onderpandratio die in het leven is geroepen door de Bank for International Settlements (BIS). Deze factoren zijn zeer bullish voor fysiek goud. Beleggers in goud zullen op lange termijn genereus beloond worden, op voorwaarde dat men fysiek goud koopt, zoals bij Doijer & Kalff het geval is. Laat ik dit wat meer in detail uitleggen.

Het verschil tussen toegewezen en niet-toegewezen goud

Maar eerst: wat is precies het verschil tussen toegewezen en niet-toegewezen edelmetalen? Er is nogal een significant verschil. Toegewezen goud is fysiek goud, terwijl niet-toegewezen goud papiergoud is. Middels toegewezen goud bent u juridisch eigenaar van het goud en loopt u geen tegenpartijrisico.

Niet-toegewezen goud kan namelijk meerdere keren worden geleend en uitgeleend. Dit betekent dat er veel claims kunnen zijn op dezelfde hoeveelheid goud. Met toegewezen goud kan dit per definitie niet gebeuren. Met andere woorden, de banken zullen worden ”gestraft” voor het aanhouden van niet-toegewezen goud en worden beloond voor het aanhouden van het daadwerkelijke fysieke metaal zonder hefboomwerking. Dit maakt het voor banken duur om enige vorm van hypothecaire lening of goudlening aan te gaan. Dat is ook belangrijk omdat het uitlenen van goud één van de belangrijkste instrumenten is om short te gaan op goud. Daarom maakt het verminderen van deze activiteit het ingewikkelder om short te gaan en dit is op zijn beurt weer bullish (positief) voor goud.

Goud als risicovrije asset

Met de komst van de laatst geïmplementeerde Basel III regulaties voor Europese banken, is goud dus een risicovrije asset geworden, zoals onderstaand vermeld in het Basel III Framework:

”…at national discretion, gold bullion held in own vaults or on an allocated basis to the extent backed by bullion liabilities can be treated as cash and therefore risk-weighted at 0%. In addition, cash items in the process of collection can be risk-weighted at 20%.”

Bron: Basel Framework, pag. 192

Het opmerkelijkste punt is dat goud fysiek moet opgeslagen zijn in de eigen kluizen van de desbetreffende bank. Het mag namelijk niet geschieden in papieren vorm (ETF, futures of overige derivaten) – noch mag er sprake zijn van een bruikleenconstructie – waarbij een partij goud wordt gehuurd van een derde partij. Tot voor kort geschiedden de meeste goudbeleggingen door banken middels een lease- of leenconstructie, of in papieren vorm. Het ziet er dus naar uit dat er grote veranderingen op komst zijn de komende jaren. En we zijn nota bene live getuige van deze ontwikkeling.

Omdat goud een risicovrije status heeft, zullen veel banken worden aangemoedigd om meer goud te kopen voor hun ”boekhoudkundige doeleinden.” Dit zal op zijn beurt ook elke centrale bank sterk aanmoedigen om haar fysieke reserves in goud te verhogen, en dit blijkt uit de onlangs gepubliceerde cijfers van het World Gold Council (WGC), waaruit blijkt dat centrale banken recordaankopen hebben gevestigd in het derde kwartaal van dit jaar. De institutionele vraag naar goud is in 55 jaar tijd nog niet zó sterk geweest als nu.

De beslissing om van goud een risicovrij asset te maken is natuurlijk niet een recent gedachtegoed. In 2017 werd aangekondigd dat goud een Tier 1-asset zou worden onder Basel III. 2017 werd gekenmerkt door de massale aankoop van goud door de centrale banken. Er werd 651,5 ton (omgerekend €36 miljard) goud gekocht, een voormalig recordbedrag over de afgelopen 50 jaar. Dit gegeven diende naar mijn mening als bewijs dat deze nieuwe regelgeving bullish is voor fysiek goud.

Om mijn hypothese nogmaals te bevestigen: in het derde kwartaal van 2022 is alleen al voor 399 ton (€20 miljard) aangekocht in goud. Bovendien wordt goud onder Basel III niet als een commodity behandeld, maar als valuta. Dit betekent in feite dat goud minder risicovol en minder volatiel is dan de meeste grondstoffen, aangezien valuta’s volgens Basel III doorgaans stabieler zijn.

”This section sets out the standardized approach for measuring the risk of holding or taking positions in commodities, including precious metals, but excluding gold (which is treated as a foreign currency according to the methodology set out in MAR20.52 to MAR20.61 above).”

Bron: Basel Framework, pag. 661

Basel III: The Net Stable Funding Ratio (NSFR)

De nieuwe onderpandratio (NSFR) zal het proces van niet-toegewezen goud ingewikkelder maken. Deze onderpandratio zal worden gebruikt om banken te verplichten langetermijnactiva te financieren met langetermijngeld (d.w.z. langer dan een jaar) om liquiditeitstekorten te voorkomen.

Specifiek, voor alle edelmetalen, zal het NSFR-vereiste, een vereiste stabiele financiering (RSF) van 85% impliceren die door banken moet worden aangehouden voor de financiering en vereffening van edelmetaaltransacties. Dit is een zeer significante stijging in vergelijking met het pre-Basel III-niveau van 0%.

”Assets assigned an 85% RSF factor comprise:

… physical traded commodities, including gold.

Source: Basel III: The Net Stable Funding Ratio.”

Bron: Basel III: The Net Stable Funding Ratio

Conclusie Basel III

De puzzelstukjes vallen op zijn plaats en het Basel III-akkoord heeft een grote impact op het gedrag van (centrale) banken. De vereiste onderpandratio zal het voor banken en andere instellingen moeilijk maken om niet-toegewezen goud aan te houden. Het feit dat goud een risicovrije asset is, zien we direct terug aan de institutionele goudreserves die sinds het Basel III-akkoord fors zijn gestegen. En reeds verkeert het momentum zich zo dat de vraag naar goud vanuit centrale banken in nog geen 55 jaar tijd zo hoog is geweest als nu.

Terwijl het gros van de retailportefeuilles dit jaar flink onder water staan, koerst goud op een jaarwinst (YTD) van +7% genoteerd in euro’s. Dit maakt goud één van de meest stabiele beleggingen dit jaar. En hiermee des te meer bewijs dat goud inderdaad een Tier 1-asset is.